امروز می‌خواهیم در مورد قوانین و نکات ایمنی بستن داربست مطالبی را برایتان مطرح کنیم. یکی از تجهیزاتی که در عملیات ساخت و ساز استفاده از آن ضرورت دارد، داربست است. به بیانی ساده داربست یک وسیله چوبی یا فلزی موقت است که برای کار در ارتفاعات بیش از ۲ متر از آن استفاده می‌شود. همان‌طور که در اطراف خود میبینید، این روزها ساختمان سازی بیشتر از قبل رواج پیدا کرده و برای ساخت ساختمان‌های چند طبقه استفاده از داربست اجتناب ناپذیر است. داربست‌ها باید طبق یک سری قواعد و اصول خاص در محل ساخت سازه نصب شوند. در غیر این صورت ممکن است مخاطرات جبران ناپذیری مثل سقوط منجر به مرگ و… جان کارگران را تهدید کنند.
آشنایی با انواع داربست‌ها و کاربردشان
در راستای بحث قوانین و نکات ایمنی بستن داربست جا دارد نکاتی پیرامون انواع و کاربرد داربست‌ها مطرح کنیم. داربست‌ها انواع مختلفی دارند و مبنای تقسیم بندی آنها با توجه به نحوه اتصال اجزای تشکیل دهنده و عملکرد آنها است. داربست‌ها به نام‌های چکشی، مثلثی، کاسه‌ای، معلق، پایه دار و… قابل تهیه و نصب هستند. هر کدام از مواردی که ذکر کردیم کارکرد مخصوص به خودشان را دارند. برای مثال داربست‌های مثلثی که متشکل از فریم‌های مثلثی شکل هستند، در هر ارتفاعی چه کم و چه زیاد قابل نصب و راه اندازی می‌باشند. اتصال و مونتاژ این داربست‌ها در قالب نر و ماده صورت می‌گیرد. داربست چکشی نیز متشکل از پایه‌های عمودی و مهارهای افقی بوده و به جای پیچ و مهره و سایر ابزارها برای اتصال آنها از چکش استفاده می‌شود.
این نوع از داربست‌ها به دلیل وزن مناسب و سبکی که دارند خیلی راحت قابل حمل هستند. یکی از مهم‌ترین کاربردهای این نوع داربست‌ها، در اجرای نماهای ساختمانی است. نوع دیگر داربست، داربست کاسه‌ای است که از نظر ظاهری شبیه به داربست ستاره‌ای بوده و متشکل از مهارهای افقی به همراه پایه‌های قائم می‌باشد. باز و بسته کردن این داربست‌ها خیلی راحت و بدون نیاز به فرد متخصص هم قابل انجام است. انتخاب داربست مناسب همواره به تامین ایمنی لازم برای نصب کمک می‌کند. داربست‌ها دارای اجزای مختلفی مثل لوله، کفشک فلزی، تخته، مغزی، کاور و… هستند. کیفیت اجزا و نحوه اتصال آنها واجد اهمیت زیادی است.
مخاطرات نصب داربست و راهکارهای پیشگیری از آن
پیش از ورود به بحث قوانین و نکات ایمنی بستن داربست بهتر است با مخاطراتی که ممکن است در این مسیر وجود داشته باشند، بیشتر آشنا شوید.
۱-سقوط کارگران
یکی از مخاطرات جدی کار با داربست سقوط کارگران از ارتفاع است. کار روی داربست در هر شرایطی خطر آفرین بوده و کارگران باید نهایت دقت را داشته باشند تا دچار آسیب یا سقوط نشوند. برای پیشگیری از سقوط کارگران در زمان نصب داربست باید موانع ایمنی لازم، حفاظ‌ها، نرده‌ها و… به درستی در جای مناسب نصب شوند. یکی از کارهایی که برای تامین امنیت کارگران و پیشگیری از سقوط آنان می‌توان انجام داد، نصب گاردریل است. گاردریل باید در قسمت‌های باز و انتهای داربست نصب شود. علاوه بر آن استفاده از کمربند ایمنی نیز برای افرادی که روی داربست مشغول به کار هستند، بسیار کمک کننده خواهد بود.
۲-برق گرفتگی
از دیگر مخاطرات رایج کار روی داربست، برق گرفتگی است که متاسفانه همواره جان کارگران را تهدید می‌کند. اگر داربست باید در جایی نصب شود که خطوط و تجهیزات انتقال برق در مجاورت آن هستند، لازم است تا فاصله استاندارد رعایت شود. این فاصله باید تا حدی باشد که خطر برق گرفتگی به حداقل ممکن برسد.
۳-فرو ریختن داربست
از مشکلات نصب داربست و خطرات آن، می‌توان به ریزش داربست اشاره کرد. واضح است که ریزش داربست می‌تواند ناشی از جنس نامرغوب تجهیزات و یا نصب غیر حرفه‌ای باشد. از این رو باید از قطعات تشکیل دهنده داربست مناسب و باکیفیت برای ساخت و نصب داربست استفاده نمود و استفاده از مهار و درست بستن و محکم کردن لوله‌های داربست هم بسیار مهم است. جایی که داربست قرار است نصب شود نیز باید به میزان کافی محکم باشد. برای ایمن بودن داربست آن را به سازه اصلی می‌بندند.
۴-سقوط مصالح روی سر عابران و کارگران
از دیگر خطرات نصب داربست، ریزش و سقوط اشیاء و مصالح از روی داربست است که تهدید جدی علیه امنیت و سلامت عابران به شمار می‌رود. البته خطر سقوط مصالح و برخورد آنها به سر کارگرانی که روی داربست کار می‌کنند هم وجود دارد. نصب تور ایمنی و استفاده از کلاه و چانه بند برای کارگران به جهت جلوگیری از مخاطرات مذکور ضروری است.
قوانین و نکات ایمنی بستن داربست
در این بخش به بررسی سایر قوانین و نکات ایمنی بستن داربست می‌پردازیم. یکی از مواردی که سهم زیادی از آسیب‌های ناشی از کار با داربست را به خود اختصاص می‌دهد، نصب و برداشتن داربست است. بدین منظور از بدیهی ترین گام‌هایی که برای نصب و برداشتن داربست باید انجام داد تهیه سکوی کار مناسب و ایمن است. اتصالات داربست نیز باید توسط نیروی کار ماهر نصب شوند تا خطر واژگونی یا فروپاشی داربست به حداقل ممکن برسد. اگر محکم نبودن اتصالات منجر به سقوط داربست نشود هم آن را لق می‌کند و این مسئله خود خطر آفرین است. از دیگر قوانین و نکات ایمنی بستن داربست قطع جریان برق و متوقف کردن ماشین آلات خطرناک است. در محدوده عملیاتی نصب و کار روی داربست باید از نوارها و تابلوهای هشدار دهنده استفاده کرد.
در راستای عمل به قوانین و نکات ایمنی بستن داربست برای این که مخاطرات نصب داربست به حداقل برسد باید از انبار کردن مصالح و تجهیزات بالاتر از حد ظرفیت داربست خودداری کرد. داربست‌های فلزی را به هیچ عنوان نباید به شکل نصفه کاره رها کرد؛ چون این کار مرگ‌بار است. برای پیاده کردن داربست نباید هرگز قطعات باز شده توسط کارگران از ارتفاع به سمت پایین پرتاب شوند. این قطعات باید به وسیله طناب و قرقره انتقال پیدا کنند. برای باز کردن داربست هم لازم است از قسمت بالا کار را شروع کرد؛ زیرا در صورتی که داربست از قسمت پایینی باز شود، ممکن است منجر به خسارات جانی جبران ناپذیر مثل مرگ شود.
برای آشنایی بیشتر با داربست و اسکافلد می توانید این مقاله را مطالعه کنید.
کلام آخر
یکی از نکاتی که در راستای توجه به قوانین و نکات ایمنی بستن داربست نباید فراموش شود، توجه به تعداد و وزن کارگران، مواد و مصالح و… برای نصب داربست است. علاوه بر این مورد باید پیش از تهیه داربست کارکرد مورد انتظار خود از داربست را مشخص کنید. مثلا ممکن است داربست برای انجام عملیات مختلفی مثل نقاشی، بنایی، نصب سقف‌های کاذب و… مورد استفاده قرار گیرد. باید داربستی را انتخاب کنید که با اهداف مذکور هماهنگ باشد. اگر مانعی بر سر راه نصب داربست وجود دارد یا اینکه شرایط آب و هوایی خاصی حاکم بر منطقه است باید مورد توجه واقع شود. هر گونه تجهیزات مکانیکی که برای نصب داربست و ایجاد شرایط پیاده روی زیر داربست لازم باشند نیز باید پیش از نصب مورد شناسایی قرار گیرند.
