ساختمان‌سازی یکی از صنایع پویا در سراسر جهان است. این صنعت دارای مراحل مختلفی است و از استانداردها و قوانین متعددی پیروی می‌کند. آرماتوربندی یکی از مراحل مهم و حساس در صنعت ساختمان‌سازی است که به‌منظور افزایش استحکام کششی بتن انجام می‌شود.
آرماتوربندی و قالب‌بندی از جمله مراحل مهم قبل از بتن‌ریزی هستند که بر اساس استانداردهای خاصی انجام می‌شوند. آرماتوربندی مختص ساختمان‌های بتنی بوده و انجام آن از حساسیت بالایی برخوردار است، چرا که آرماتورها وظیفه تحمل نیروهای کششی ساختمان را به‌عهده دارند و در برخی از موارد مقاومت فوندانسیون را نیز تأمین می‌کنند.
از آنجایی‌که آرماتوربندی باید با دقت و نظارت بالایی انجام شود، مهندسین ناظر وظیفه دارند که از تمامی مراحل بازدید کرده و از بهترین تجهیزات آرماتوربندی استفاده کنند. در این مقاله به نکات اجرایی آرماتوربندی می‌پردازیم.
آرماتوربندی چیست؟
آرماتورها، میلگردهایی هستند که بر اساس نقشه برش داده و خم می‌شوند و توسط سیم‌های مخصوصی به یکدیگر بسته می‌شوند. آرماتورها نقش مهمی در اسکلت بتنی، شکل‌پذیری، انعطاف‌پذیری، افزایش مقاومت کششی، جذب انرژی و جلوگیری از ترک برداشتن دیوارها به عهده دارند.
آرماتوربندی به فرایند برش، خم کردن، بستن میلگردها توسط سیم آرماتوربندی و جایگذاری آنها در بتن اطلاق می‌شود. در این پروسه میلگردها در مکان‌های مشخص قرار می‌گیرند و به‌وسیله اتصالات جوشی و فلزی به یکدیگر متصل می‌شوند. در فرایند آرماتوربندی از میلگردهایی با ضخامت‌های متفاوت برای ستون‌ها، فوندانسیون و سقف استفاده می‌شود. هدف اصلی آرماتوربندی ساختمان، افزایش مقاومت کششی بتن است، زیرا بتن به‌تنهایی مقاومت کمی دارد.
از جمله مزایا آرماتوربندی می‌توان به جلوگیری از تغییر شکل بتن، افزایش استحکام و طول عمر بتن، کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از انحراف ساختمان و افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله اشاره کرد. آرماتوربندی باید با دقت و حساسیت بالا و با نظارت مستقیم مهندس ناظر ساختمان انجام شود، زیرا در صورت انجام غیراصولی فرایند، سازه دچار انجراف شده و شکل‌پذیری خوبی نخواهد داشت.
راهنمای خرید یونولیت سقفی نسوز
مراحل اجرای آرماتوربندی
آرماتوربندی در همه قسمت‌های ساختمان بر اساس نقشه انجام می‌شود، اما سایز و ضخامت میلگردها، نحوه چیدمان و اتصال آنها در فوندانسیون، سقف و ستون‌ها متفاوت است. در ادامه به نکات مهم هنگام اجرای این فرایند می‌پردازیم.
- خرید میلگرد
شما می‌توانید میلگرد مورد نیاز خود را بر اساس مشخصات و مقدار مورد نیاز، از بازار آهن و کارخانه‌های تولید میلگرد تهیه کنید.
- حمل میلگرد
شاخه‌های میلگرد طولی برابر 12 متر دارند و بهتر است توسط کامیون بارگیری شوند تا از خم‌شدگی جلوگیری شود. خم شدن میلگرد موجب ضعف عملکرد آرماتور در سازه بتنی می‌شود. توصیه می‌شود که برای تخلیه میلگردها از جرثقیل استفاده کنید.
- انباشت میلگردها
میلگردها را باید در فضای خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید. همچنین میلگردها را بر اساس قطر و زمان استفاده دسته‌بندی کنید. میلگردهایی را که قصد دارید زودتر از بقیه مورد استفاده قرار دهید، روی میلگردهای دیگر بگذارید. میلگردهای زنگ‌زده یا آغشته به روغن را در آرماتوربندی به‌کار نبرید و در صورت بروز زنگ‌زدگی به‌وسیله برس یا سندبلاست آنها را تمیز کنید.
- بریدن و خم کردن میلگرد
برش دادن و خم کردن میلگرد به‌منظور استفاده از آنها در قسمت‌های مختلف سازه انجام می‌شود. خم کردن میلگرد باید با حساسیت و دقت بالایی انجام شود، زیرا بروز اشتباه موجب ترک خوردن و شکستن بتن می‌شود. برای برش زدن میلگرد از قیچی با خم‌کن برقی استفاده می‌شود و خم کردن آنها معمولا به‌صورت دستی و برقی انجام می‌شود.
از آچار F و پتک نیز برای خم کردن میلگرد می‌توان استفاده کرد اما توجه داشته باشید که میگردهای خم شده با آچار فقط در آرماتورهای رمپ راه‌پله کاربرد دارند و میلگردهای خم شده توسط پتک برای قسمت‌های غیرسازه‌ای استفاده می‌شوند.
- اتصال آرماتورها و انتخاب روش آرماتوربندی
آرماتوربندی هر یک از بخش‌های ساختمان با روش متفاوتی انجام می‌شود و نحوه قرار گرفتن اتصالات و نوع مواد مصرفی در آنها با یکدیگر متفاوت است.
- آرماتوربندی فوندانسیون
آرماتوربندی فوندانسیون دارای سه مرحله است که عبارتند از: اجرای مش تحتانی، جایگذاری خرک و اجرای مش فوقانی. در مرحله اول برای اجاد فاصله و پوشاندن بتن، زیر آرماتورها اسپیسر قرار می‌دهند. در مرحله دوم، خرک‌ها را برای ایجاد فاصله بین مش فوقانی و تحتانی، روی مش جایگذاری می‌کنند. در مرحله سوم مش فوقانی اجرا می‌شود.
در زمان آرماتوربندی فوندانسیون باید توجه داشته باشید که خرک حتما روی مش تحتانی قرار بگیرد نه بتن. علاوه‌براین هنگام اجرای فوندانسیون، محل دقیق آرماتورهای انتظار ستون‌ها، دیوارهای برشی و بیس پلیت را مشخص کنید.
- آرماتوربندی تیر و سقف
هنگام اجرای آرماتوربندی تیر وسقف باید آرماتورهای طولی تیرها، خاموت‌ها و آرماتورهای دال پله را برش داده و خم کنید و در محل خود جایگذاری نمایید. سپس دسته خاموت‌ها را از آرماتورهای طولی تیر عبور داده و با فواصل معین قرار دهید. در مرحله بعد برای جلوگیری از پیچیدن تیرها و توزیع بهتر بار روی تیرچه‌ها در سقف تیرچه بلوک، قالب‌بندی اطراف تیرها و نصب تیرچه‌ها را انجام دهید. در آخرین مرحله، اتکاها و میلگردها را نصب کنید.
در زمان آرماتوربندی تیر و سقف توجه داشته باشید که آرماتورهای طولی تیر را داخل آرماتورهای ستون قرار دهید. همچنین خاموت‌ها را طوری متصل کنید که همه آرماتورهای طولی را محصور کند. برای افزایش مقاومت ساختمان در مقابل زلزله، قلاب خاموت‌ها را به‌صورت نامنظم کارکنید و همه گره‌ها را در یک سمت قرار ندهید.
- آرماتوربندی ستون
برای آرماتوربندی ستون‌ها، آرماتورهای طولی را برش داده و با انتخاب یکی از روش‌های اورلپ، فورجینگ یا کوپلینگ به ریشه ستون در فوندانسیون، وصله کنید. برای به‌دست آوردن طول آرماتورهای ستون باید اعداد مربوط به ارتفاع ستون کل اسکلت، ضخامت دال و طول مهار موجود در نقشه را با هم جمع کنید. بعد از این مرحله تنگ‌ها را بریده و خم کرده و از بالا در محل خود قرار دهید.
پس از آرماتوربندی ستون برای تثبیت ابعاد قالب و تنظیم کاور بتن ستون و دیوارها، رامکا را به وسیله سیم آرماتوربندی در دو جهت عمود برهم به آرماتورهای طولی متصل کنید. توجه داشته باشید که رامکا ستون نباید به میلگردهای طولی جوش داده شود. آرماتوربندی دیوار بتنی همانند ستون است و همزمان انجام می‌شوند.
آشنایی با قالب جایگزین یونولیت در سقف
نتیجه‌گیری
آرماتوربندی یکی از مراحل مهم در اجرای اسکلت بتنی است. در این فرایند، میلگردها و مقاطع فولادی در مکان‌های مشخص‌شده روی نقشه قرار می‌گیرند، سپس عملیات بتن‌ریزی روی آنها اجرا می‌شود. آرماتوربندی شامل مراحل گوناگونی است و برای انجام هر مرحله باید از میلگردهایی با سایز مناسب استفاده کرد.
