امروزه بتن به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن و ویژگی‌های فیزیکی مناسب، به یکی از مصالح محبوب در ساختمان‌سازی تبدیل شده است. ترک بتن یکی از مسائل رایجی است که به مرور زمان در سازه‌های بتنی رخ می‌دهد. معمولا بروز این ترک‌ها اجتناب‌ناپذیر است و باید برای تعمیر آنها اقدامات لازم به عمل آید.
تعمیر ترک‌های بتن موجب افزایش طول عمر ساختمان، جلوگیری از گسترش ترک‌ها، افزایش مقاومت بخش‌های ترک‌خورده و کاهش عمق ترک‌ها می‌شود. اگر ترک بتن به موقع تعمیر نشود، عمق آنها افزایش یافته و نفوذ مایعات و نشت رطوبت موجب زنگ‌زدگی آرماتورها می‌شود. برای ترمیم این ترک‌ها از مصالح و روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
انواع ترک بتن کدام است؟
ترک بتن به دو نوع فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. ترک‌های غیرفعال یا غیرسازه‌ای، ترک‌هایی هستند که به‌راحتی با پر کردن و درزگیری با درزبند تعمیر می‌شوند. عرض ترک‌های غیرفعال معمولا بین 0.05 تا 6 میلیمتر است و نیاز به تعمیرات سازه‌ای ندارند.
ترک فعال یا سازه‌ای به ترک‌هایی اطلاق می‌شود که با گذشت زمان به طول، عرض و ارتفاع آنها افزوده می‌شود. روش‌های رایج برای تعمیر ترک بتن فعال عبارتند از دوختن و پیش‌تنیدگی خارجی با استفاده از آرماتور یا حفاری و اتصال در راستای ترک. این ترک‌ها به دلیل انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دمایی و بارگذاری بیش‌ازحد ایجاد می‌شوند. قبل از اقدام به تعمیر ترک‌های فعال باید منشأ آنها را شناسایی کرده و عوامل بروز ترک را از بین ببرید، در غیراین صورت بعد از تعمیر ترک‌های جدیدی ایجاد می‌شوند.
کسب اطلاعات بیشتر در خصوص خرید یونولیت سقفی
روش‌های تعمیر ترک بتن غیرفعال
معمولا ترک بتن غیرفعال را می‌توان با استفاده از دوغاب سیمانی، دوغاب رزین اپوکسی و دوغاب سیمانی اصلاح‌شده با پلیمر تعمیر کرد. توجه داشته باشید که این ترک‌ها بسیار کوچک هستند و تعمیر آنها به فرایند پیچیده‌ای نیاز ندارد.
-
دوغاب سیمانی
دوغاب سیمانی ترکیبی از سیمان، آب، سنگ‌دانه و ملات است و از آن برای تعمیر ترک‌هایی با عرض 6 میلیمتر یا بزرگتر استفاده می‌شود.
-
دوغاب رزین اپوکسی
دوغاب رزین اپوکسی، رزین مصنوعی با ویسکوزیته کم است. هنگام استفاده از این ماده برای تعمیر ترک بتن باید به غلظت دوغاب توجه داشته باشید. غلظت دوغاب رزین اپوکسی باید در حدی باشد که با نیروی گرانش به ترک‌های ریز نفوذ کند.
-
دوغاب سیمانی اصلاح‌شده با پلیمر
دوغاب سیمانی اصلاح‌شده با پلیمر ترکیبی از ماسه، سمان، پلیمر، آب، اپوکسی با پایه آب و استایرن بوتادین است. این ماده نیز برای تعمیر ترک‌های 6 میلیمتر یا بیشتر کاربرد دارد.
روش‌های تعمیر ترک بتن فعال
برای تعمیر ترک‌های سازه‌ای یا ترک‌های فعال بتن باید به مقاومت و سختی بتن توجه شود. این ترک‌ها معمولا به دلیل تغییر ناگهانی دما و بارگذاری زیاد ایجاد می‌شوند. ترک بتن فعال از طریق تزریق پلی اورتان و استفاده از دوغاب رزین اپوکسی و دوغاب تزریقی سیمانی قابل تعمیر هستند. روش‌های تعمیر ترک بتن عبارتند از:
-
روش حفاری و تزریق
برای تعمیر ترک‌های بتن که به‌صورت مستقیم هستند از روش حفاری و تزریق در طول بتن استفاده می‌شود. روش کار به این صورت است که ابتدا در نزدیکی ترک، یک حفره ایجاد می‌شود. سپس با استفاده از ملات گروت برای پر کردن ترک اقدام می‌شود. ملات گروت مانع گسترش ترک بتن می‌شود، به‌علاوه ماده‌ای مقرون‌به‌صرفه است و تعمیر ترک با این روش به زمان زیادی نیاز ندارد.
تزریق ملات اپوکسی، روش دیگری برای تعمیر ترک‌هاست که به‌وسیله آرماتور اجرا می‌شود. در روش تزریق اپوکسی یا مواد دیگری که دارای فرمول اپوکسی هستند، آرماتورهایی با اندازه مشخص به‌کار می‌روند که مثل دوخت در طول ترک عمل می‌کنند.
در این روش با توجه به عرض و محل ترک، حفره‌ای به قطر 50 تا 70 میلیمتر ایجاد می‌شود. سپس مواد اپوکسی داخل آن تزریق می‌شوند. اندازه حفره باید به اندازه کافی بزرگ باشد و ترک بتن را در راستای طول قطع کند. همچنین حفره باید گنجایش لازم برای مصالح را نیز داشته باشد.
-
روش دوختن ترک بتن
در روش دوختن ترک بتن، ابتدا حفره‌هایی در طرفین ترک ایجاد می‌شود. سپس این حفره‌ها به صورت جفت‌جفت به یکدیگر دوخته می‌شوند و ملات گروت یا اپوکسی در آنها تزریق می‌شود. توجه داشته باشید که طول، محل و جهت دوخت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که کشش در سراسر ترک بتن توزیع شود. روش دوختن ترک‌ها بسیار ساده و بادوام است.
-
روش پیش‌تنیدگی خارجی
پیش‌تنیدگی به معنی ایجاد تعادل بین نیرو و تنش‌های وارده به سازه است. این روش برای جلوگیری از شکستن بتن، گسترش ترک بتن و اصلاح آن صورت می‌گیرد. پیش‌تنیدگی موجب افزایش انعطاف‌پذیری بتن می‌شود و از گسترش ترک‌های ناشی از خمش نیز جلوگیری می‌کند، علاوه‌براین نیروی فشاری لازم را فراهم می‌کند.
در روش پیش‌تنیدگی خارجی، میلگرد کششی را به‌وسیله دستگاه انکر به تیر متصل می‌کنند. قبل از انجام این روش لازم است که اثرات منفی آن را روی سازه محاسبه و کنترل کنید. پیش‌تنیده کردن خارجی از سایر روش‌ها گران‌تر است و اجرای آن نیازمند مهارت و تخصص است.
دلایل بروز ترک بتن
ترک‌خوردگی بتن به دو دسته تقسیم می‌شود گه عبارتند از ترک‌خوردگی بتن تازه و ترک‌خوردگی بتن سخت. به‌منظور انتخاب روش مناسب برای تعمیر ترک بتن باید حتما به نوع ترک دقت کنید. ترک‌های فعال شامل دو دسته کششی و خمشی هستند. برای جبران مقاومت بتن و جلوگیری از بروز ترک‌های احتمالی، بهتر است از یک مفصل انبساطی در نزدیک ترک استفاده کنید. معمولا ترک در بتن خشک به دلایل زیر ایجاد می‌شود.
- انقباض و انبساط
- واکنش‌های شیمیایی
- هوازدگی
- خوردگی آرماتورها
- روش‌های نادرست ساخت و ساز
- اضافه بارهای ساختمانی
- وجود خطا در طراحی
- تنش‌های کششی ناشی از بارگذاری جانبی
قبل از انتخاب روش مناسب برای تعمیر ترک بتن حتما آزمایش‌ها و بررسی‌های لازم را در خصوص نوع ترک انجام دهید.
نتیجه‌گیری
ترک بتن به دلایل مختلف از جمله تغییرات دمایی، ساخت و ساز نادرست، اضافه بارهای ساختمانی و هوازدگی ایجاد می‌شود. برای تعمیر ترک بتن، روش‌های مختلفی از جمله تزریق ملات گروت و ملات اپوکسی، پیش‌تنیدگی خارجی، دوختن بتن، استفاده از دوغاب سیمانی یا دوغاب رزین اپوکسی وجود دارد. برای انتخاب روش مناسب حتما باید نوع ترک و اندازه آن را مورد بررسی قرار دهید. از جمله مزایا تعمیر ترک بتن می‌توان به افزایش طول عمر ساختمان، جلوگیری از گسترش ترک‌ها و پوسیدگی آرماتورها اشاره کرد.
