بتن اتوکلاو شده یا هوادار (Autoclave) از انواع سبک بتن است که به شکل بلوک پیش ساخته و به‌منظور اعمال فشار و دمای بالا به تجهیزات یا مواد مورد استفاده قرار می‌گیرد. اتوکلاو از تجهیزات اصلی در تولید این نوع خاصی بتن بوده و همچنین در سنتز هیدروترمال و ساخت مواد کامپوزیت، صنایع پزشکی (جهت استریل تجهیزات)، صنایع شیمیایی (در عمل آوری پوشش‌دهی و ولکانش لاستیک) و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد.
در مطالعه این مطلب با ما همراه شوید تا از فرایند عمل آوری بتن تحت فشار زیاد موسوم به اتوکلاو بتن بیشتر با هم گفتگو کنیم.
بتن اتوکلاو شده چیست و چه کاربردهایی دارد؟
بتن هوادار اتوکلاو شده یا AAC، از انواع بتن‌های سبک است که اغلب برای ساخت عضوهای باربر و غیر باربر بنا مانند دیوار و پارتیشن کاربرد دارد. (Autoclaved Aerated Concrete) یا بتن هوادار شده، همراه با فوم بتن از پرمصرف‌ترین انواع بتن اسفنجی هستند که در کشورهای آسیایی به‌ویژه در دهه اخیر با استقبال زیادی همراه بوده‌اند.
از مزایای این نوع بتن که که توسط مش‌های فولادی تقویت می‌شوند به ویژگی عایق حرارتی، عایق صوتی و محافظت در برابر آتش‌سوزی و حریق می‌توان اشاره کرد.
این نوع بتن علاوه بر مصارف ساختمانی، از کاربردهای غیرسازه‌ای در صنایع گوناگون نیز بهره‌مند است.
از اصلی‌ترین کاربردهای بتن اتوکلاو شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درباره یونولیت سقفی نوین و مقرون به صرفه بیشتر بخوانید.
- پارتیشن و دیوار 3 بعدی
- نما و روکاری ساختمان
- دیوار باربر خارجی
- دیوار غیرباربر داخلی
- کف، بالکن، شفت
- راه‌پله و حصار
- عایق میانی دیوار دو جداره
- دودکش و هواکش
آشنایی با مشخصات بتن اتوکلاو شده
این نوع بتن به‌دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد مورد توجه قرار گرفته و در سازه‌های مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقاومت فشاری بتن هوادار اتوکلاو شده، ابعاد و چگالی بتن از مهم‌ترین مشخصات این محصول هستند. مواردی که در طراحی‌ها سازه‌های AAC مورد توجه قرار می‌گیرند.
بتن هوادار اتوکلاو شده که در ایران با عنوان بلوک هبلکس نیز شناخته می‌شود در ابعاد زیر تولید و عرضه می‌شود:
طول: 1500، عرض: 500، ارتفاع: 1000
با وجود آنکه محصولات AAC با دقت بسیار بالا ساخته می‌شوند، اما امکان خطا حین ساخت نیز وجود دارد. در صورت منظم بودن شکل بلوک هبلکس، مقدار خطای مجاز برای ابعاد آن مطابق جداول مهندسی خاص مشخص می‌شود. وزن مخصوص این نوع بتن از ویژگی‌های خاص آن بوده و در حالت خشک با توجه به نوع کاربری بین 350 تا 850 کیلوگرم بر متر مکعب متغیر است.
ضمنا ابعاد فضای اختصاصی برای اجرای عضو سازه به‌عنوان اندازه مدولار و ابعاد سفارشی بتن اتوکلاو شده در نقش اندازه اسمی در نظر گرفته می‌شوند.
10 گام تا تهیه بتن اتوکلاو!
آماده‌سازی بتن هوادار شده طی مراحل مختلفی انجام می‌شود که از تهیه مواد اولیه تا تحویل نهایی بتن را شامل می‌شود. برخی سیستم‌های تولید این نوع بتن به صورت کاملا اتوماتیک هدایت شده و بدون دخالت فیزیکی انسان صورت می‌گیرند.
مراحل اصلی تولید بتن اتوکلاو شده یا بتن AAC عبارتند از:
- آماده‌سازی مواد اولیه: در این مرحله ابتدا ارزیابی کیفیت مواد با آزمایش‌های مخصوص صورت می‌گیرد. سپس مواد تایید شده در مرحله کنترل شامل مواد خام (آهک زنده، سیمان، آنیدریت و ژیپس)، به سیلوهای نگهداری مخصوص منتقل می‌شوند.
- آسیاب مرطوب: در این قسمت مقدار مشخص آب و ماسه سیلیسی درون آسیاب می‌شوند که از آن گل ماسه‌ای با چگالی و دانه‌بندی مورد نظر تولید می‌شود. ظرفیت این دستگاه با نام آسیاب گلوله‌ای با توجه به میزان تولید و مشخصات محصول انتخاب می‌شود. در انتها گل ماسه‌ای تولید شده برای مدتی به درون مخزنی بزرگ منتقل و در آنجا ذخیره می‌شود. مواد اولیه دیگر نیز در مخازن مخصوص به خود قرار داده می‌شوند.
- مخلوط کردن مواد: اختلاط مواد در این مرحله با ترتیب مشخصی انجام شده و این مواد برای مدت معینی با هم مخلوط می‌شوند تا ترکیبی همگن و یکدست به‌وجود آید.
- جانمایی میلگرد در قالب: در بتن اتوکلاو مسلح، پیش از بتن‌ریزی مش‌های فولادی درون قالب جانمایی می‌شوند. مقاومت این مش‌های مصرفی با توجه به نوع کاربری پنل AAC تعیین می‌شود.
- بتن‌ریزی در قالب: در قالب‌ریزی، مخلوط بتن درون قالب‌های روغن‌کاری شده ریخته و به مدت 2.5 تا 4 ساعت درون محفظه‌ای با دمای بالا قرار داده می‌شود. عایق‌کاری قوی، عدم خروج آب از درون قالب و محکم بسته شدن آن بر کیفیت بتن AAC تاثیرگذار است.
- واکنش‌های شیمیایی یا مرحله تخمیر یا پخت مواد: در این مرحله انبساط حجم بتن، تشکیل حباب‌های هوا (به‌دلیل وجود آلومینوم) و سخت شدن ترکیب و آمادگی بتن برای عمل‌آوری رخ می‌دهد.
- قالب برداری: پس از سخت شدن اولیه بتن، قالب را به آرامی از روی بتن برداشته و قبل از بازگرداندن به بخش اختلاط، سطح آن را برای مخلوط‌های بعدی روغن‌کاری می‌کنند.
- برش: فرآیند برش بتن پس از قالب‌برداری و جهت تشکیل بلوک انجام می‌شود. رایج‌ترین حالت‌های برش زنی بتن اتوکلاو به اشکال برش عمودی، افقی، مایل و پیش برش (پخ زدن گوشه‌ها) صورت می‌گیرد.
- عمل‌آوری: در مرحله عمل‌آوری، بلوک‌های برش خورده روی هم قرار گرفته و به محفظه اتوکلاو منتقل می‌شوند. زمان انجام عملیات اتوکلاو بین 10 تا 12 ساعت (در فشار 8 تا 12 بار و دمای 190 درجه سانتی‌گراد) طول می‌کشد و طی آن، عمل‌آوری بتن تحت فشار زیاد تا رسیدن به مشخصات مورد نظر ادامه می‌یابد. در این روند ماسه سیلیسی با آهک واکنش داده و کلسیم سیلیکات هیدرات پدید می‌آید. ماده‌ای که منشا مقاومت فشاری و ویژگی‌های ممتاز و منحصربه‌فرد بتن اتوکلاو شده محسوب می‌شود.
- بسته‌بندی: با اتمام فرآیند اتوکلاو، بلوک‌های هوادار شده بسته‌بندی و به محل پروژه یا انبار نگهداری بتن منتقل می‌شوند.
اطلاعات بیشتر درباره حذف یونولیت سقفی و جایگزین آن
سخن پایانی
بتن اتوکلاو شده و کاربردهای گستره آن در صنایع گوناگون به‌ویژه صنعت ساختمان سال‌هاست که نقش مهمی در بالا بردن سطح کیفی کار داشته است. ویژگی‌های تولید و به‌کارگیری این محصول در کنار شرایط نگهداری و انبارداری آن باعث شده بسیاری از پیمانکاران ساختمانی این محصول را برای تکمیل پروژه‌های خود انتخاب کنند.
برندهای معتبر سازنده و عرضه کننده بتن اتوکلاو شده به مشتریان کمک می‌کنند تا با استفاده از آن بخش‌های مختلف از نما و پارتیشن تا دیوارهای باربر و غیر باربر و عایق میانی و غیره را در ساختمان شکل دهند.
پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با این محصول به برندهای معتبر و سایت‌های عرضه کننده اینترنتی بتن اتوکلاو شده مراجعه نمایید.
